Char
Assam NRC Draft: How Women in Char Areas Were Left High and Dry
Quote Posted on Updated on
The news of four million people being excluded from the final draft of Assam NRC and pushing them to the verge of being stateless has caught the attention of various stakeholders across the country and beyond. The media has also brought out cases of large number of well-established individuals, including a former Chief Minister of Assam, family members of former President of India, family members of former deputy speaker of Assam Assembly, number of armed forces personnel who couldn’t make it to the final NRC draft. But the stories of fear and anxiety of the marginalised and vulnerable sections have still remained unreported.
Among Muslim dominated areas in the state, Kalgachiya in Barpeta district is one of the most affluent with a high literacy rate. According to community leaders and few government officials, only a nominal percentage of applicants have been excluded from the final draft. People who are capable of raising their voice and have access to proper documentation were able to apply and hence made it to the NRC draft.
A visibly anxious boatman said that while his name is there on the list, his wife has not been included in the draft NRC. Most passengers in the boat also described stories of how their family members, mostly women and children, are not in the list.
On the bank of the river, in a crowded small tea stall everyone was speculating about the reason of rejection. Their major apprehension is that the panchayat certificate provided by married women to prove linkage with the legacy holder has been rejected. Gani Dewani, an influential community leader, said, “Only 15-20 families have all members in the list. NRC has divided families with some members being included and others excluded.”
The NRC authority, concerned of ‘breaching of privacy’ of the excluded, hasn’t made the reason of rejection public. Those rejected will have to file another application to get to know the reason for being excluded from NRC.
The discussion in the char village centred around the panchayat certificate and delayed birth certificate. They said initially these certificates were accepted by the NRC authority but later they declined to accept birth certificates and started scrutinising panchayat certificates “strictly”.
Fifty years old Moriyam Begum lives in a tin-roofed house surrounded by the jute and paddy fields in the char. Illiterate Moriyam was trying to find a particular document with the help of her 12-year-old daughter from a pile of papers scattered on the floor. “Keeping documents in order is a challenge,” she murmured.
Almost every year char dwellers experience flood and erosion and often have to move from one place to another. In the last two decades, Moriyam has shifted her residence thrice often taking shelter in the temporary relief camp during the flood. Keeping valuable documents safely becomes a major challenge for these people who are often labelled as illegal immigrants.
Though her husband and eldest son’s name appeared in the draft, she along with two of her daughters and one son were left out from the final draft NRC. Since Moriyam doesn’t have any admissible education documents (only board certificate is accepted), she provided a panchayat certificate.
More than 4.7 million married women submitted panchayat certificate as linkage document out of which 1.7 million women were brought under “original inhabitants” status, a privileged category and were exempted from the stringent verification process. However, Muslims and Bengali Hindus, didn’t fall under the category thus despite being from one of the most marginalised social groups, Muslim women from the char areas had to go through a stringent verification process. Moriyam is one of the 2.9 million “unfortunate” women who submitted panchayat certificate.
It is speculated that most of these Muslim women are from char areas of Assam, which accommodates nearly 10 per cent of Assam’s population. There are more than 2,200 river island villages spread over 14 districts in Assam, which are geographically plagued with floods and erosion.
As per the last survey by Assam the government in 2002-03, as many as 68% of char people live under the below poverty line (BPL) and over 80 per cent of them are illiterate. Assam Human Development Report (2014) says that the Mean Year of Schooling (MYS) in char areas is 4.76 years which is the lowest among all marginalised communities in Assam. The abysmally low female literacy rate was one of the reasons of higher number of women submitting panchayat certificate from these areas.
Another reason that is equally responsible for making the char women most vulnerable in the NRC updating process is the feudal legacy and continuance of core patriarchal practices like child marriage. A study conducted by Manoj Goswami says that in char areas the mean age of marriage remains low 17.1 years.
National Family Health Survey (NFHS) 4 data reveals that in char dominated districts nearly half of the women get married before the age of 18. When women are married off before attaining the age of 18, they miss the opportunity to get enlisted in the voters list in their parental house. In absence of other documents (read educational document), it effectively delinks them from their parents and forces them to use panchayat certificate to prove linkage with parents. If they were married after getting enlisted in the voters list at parental address i.e. after attaining the legal age of marriage, they could have used the voter’s id for linkage
Today, it seems the “masculine state” is hell bent to snatch the citizenship right from women like Moriyam. She hasn’t been able have proper sleep and food ever since the final NRC draft was published. Now her only concern is ‘would they send me to ‘Kalapani’?’ She used the infamous cellular jail in Andaman and Nicobar Island to describe possible detention centres.
Originally published at https://www.news18.com/news/opinion/assam-nrc-draft-how-women-in-char-areas-were-left-high-and-dry-1835325.html
Share this:
How Sword of NRC is Destroying Families in Assam
Quote Posted on Updated on
On a soaring summer morning, Ilim Uddin Dewan (50) drove his SUV to the Chenga Circle Office in Barpeta district of Western Assam. He met the circle officer, the executive magistrate of the revenue circle and the designated Circle Registrar of Citizen Registration (CRCR), for the National Register of Citizens (NRC) within the jurisdiction of revenue circle area.
Ilim Uddin, a middle age successful businessman and politician, who fought for assembly seat in 2011, alleged that his wife Mamataz Dewan was harassed in the name of being illegal immigrant from Bangladesh. A case under Foreigners Act was referred by the border police to foreigner’s tribunal in 1997 and the tribunal upheld her Indian citizenship in 2016 after a decade-long legal battle.
The NRC coordinator Prateek Hajela has said time and again through the media that once the alleged foreigner or D voter gets clearance from Foreigners Tribunal and found to be Indian citizen will be included in the NRC. The NRC website also says “D voters can apply for inclusion of their names in the updated NRC. However, a D Voter’s name will only be included in NRC only after getting clearance from the Foreigners Tribunals.”
However, the Circle Registrar of Citizen Registration (CRCR) Rajiv Kumar Das said “My hands are tied; I can’t do anything. We are doing what the state office has instructed us to do. State office has a sent list and asked us to keep those names on hold, I can’t do anything”. As per media report, the NRC authority has blocked 63,000 D voters or doubtful voters.
The officer inquired with his junior officer and confirmed that the database sent by the state office contains her name. “Even though you won the case, I can’t accept the papers,” said Rajiv Kumar and advised Ilim Uddin to contact additional deputy commissioner, who is his supervisor if a person is not satisfied with the officer’s response.
The persons, who have been declared as Indian national by foreigner’s tribunal since 2015, will have to wait till the complete draft is published. They will have to go through the claims and objection process along with those whose name do not appear in the complete draft. A window of one month will be provided for re-examination citizenship documents who wouldn’t figure in the complete draft or someone who is wrongfully included in the list.
How Significant is Doubtful Voters in NRC?
In March 2018, Assam Minister Chandra Mohan Patowary informed that state assembly that as on December 31, 2017, there were 4,85,640 D voters and suspected citizen (2,44,144 D voters and 24,14,96 reference cases), out of which 2,40,583 (1,31,034 D voter and 1,09,549 reference cases) were disposed of. The foreigners’ tribunal has declared over 92,000 persons as foreigner and remaining were able to prove their Indian citizenship.
However, out the 92,000 declared foreigners nearly 15,000 declared foreigners were found to be pre-1971 immigrants, who are treated as Indian citizen as per Assam Accord. Interestingly, over 26,000 cases out of the declared foreigner cases were declared as foreigner through expatriate decree. That means that those 26,000 declared foreigners didn’t appear before the court and court didn’t examine their citizenship credential. On other words, in many cases, those so called declared foreigners even don’t know that the foreigners’ tribunal has declared them as foreign national!
On May 2, the NRC coordinator Prateek Hajela sent memo to all district magistrates to block the name of declared foreigners and their family member’s names entering into the complete draft NRC. The NRC coordinator says that the letter has been issued based on an order given by Gauhati High Court last year. Considering the timing and far reaching and retrospective impact of the letter, the religious and linguistic minority communities perceive it as a ploy to exclude large number of genuine Indian citizen from complete draft and make them vulnerable for torturous battle in the foreigners’ tribunal and augmenting the risk of landing in the detention centre.
However, NRC coordinator has clarified that out of 92000 plus declared foreigner they could have identify only 4259 applications submitted by those declared foreigners. He speculated that the number of family members of the 4259 declared foreigners would be around 50000.
Meanwhile, the decision of excluding the family members of declared foreigners, who have documentary evidence to prove their Indian nationality and whom the NRC updating authority itself had provided the legacy document, not only created public outcry in Assam but also got attention from national and international media as well human rights bodies and human rights defenders.
Opened the Pandora’s Box?
On June 11, four Special Rapporteurs of United Nations Human Rights Council has sent a strong communication to the MEA Sushma Swaraj. The eight pages letter alleged that the order “may lead to the wrongful exclusion of close to two million names from the NRC, without a prior investigation and trial.” The letter also questions the independence and impartial functioning of foreigners’ tribunal and terms it as “so-called foreigners’ tribunal”.
It labelled serious allegation “members of Foreigners’ Tribunals in Assam experience increasing pressure from State authorities to declare more persons as foreigners. On 21st June 2017, 19 members of the Foreigners’ Tribunals in Assam were dismissed on ground of their under-performance over the last two years. More than 15 additional Tribunal members were issued with a strict warning to increase their efficiency. Considering that tribunal members serve on a contractual basis for two years, which may be extended on a needs and performance”
One of the terminated members of foreigners’ tribunal, on the condition of anonymity said that one of their performance indicators was – how many cased they decided in favour of the state’ or in other word how many cases they declared as foreigners!
In the wake of the controversy regarding the May 2 letter of the NRC coordinator, another important and shocking development is observed. Earlier this year, noted human rights worker and former IAS officer Harsh Mander led the National Human Rights Commission’s Mission to detention centres in Assam as Special Monitor to NHRC. His mission studied the conditions of detainees inside two detention centres in Goalpara and Kokrajhar district of Assam and studied the process of the identifying doubtful voters and functioning of border police who refers cases to foreigners’ tribunal. Harsh Mander submitted the report but NHRC didn’t take any step on his findings and suggestions. He resigned from NHRC as Special Monitor and made his report public.
The report alleges “these detention centres lie on the dark side of both legality and humanitarian principles”. There are nearly 900 hindred declared foreigners who are detained in six detention centres across the state. Some of them are detained for nearly a decade. Their families have been separated; they don’t have any right to payroll, means of communication with the family members. There is no manual or proper guideline for the administration of these detention centres. In one hand the detainees are treated as convicted criminals on the other hand they are not allowed the basic rights like payroll and wage against which are available to convicted criminals.
Harsh Mander further wrote, “Overall, I am convinced that for a process that can result in the disenfranchisement, indefinite detention or expulsion of a person, the state government needs to ensure due process and, with it, compassion and an understanding of the predicament of persons with a poor education and lack of economic resources and social or political capital.”
However, the Assam government and the NRC authority have not reacted either to UNHRC Special Rapporteurs letter or Harsh Mander’s report.
Changing Narrative
The citizenship tangle in Assam has a long history and many complexities. Apart from the administrative complexities involving multiple agencies, nearly a dozen of Acts, Rules and Accords, numerous state and non-state stakeholders; the complexities of narratives are also emerging.
The narrative of large scale, uninterrupted influx of migrants from Bangladesh causing threat to demography, language and cultural heritage of Assam has been slowly shifting towards the narrative of persecution and mistreatment of genuine Indian citizen who are religious and linguistic minorities in the state of Assam. There is little doubt that the ‘doubtful voter’ and its ecosystem has been the breeding ground for such counter narrative and the May 2 letter issued by NRC authority has given the long awaited exposure to the issue.
This will be interesting to observe how the things get unfolded once the complete draft NRC is published.
Originally published at https://www.news18.com/news/india/despite-valid-documents-my-wife-is-a-doubtful-citizen-how-sword-of-nrc-is-destroying-families-in-assam-1827111.html
Share this:
Assam Flood: Who Cares?
An apprehension is mounting among the people of north-eastern region that the mainstream media is ignoring the flight of its people and has been working like a PR agency of the government to justify the imposition of AFSPA. Recently, it has been observed that the media was flooded with chest-thumping news and views on cross border operation on NE militants in Myanmar. All of sudden one IPS officer is being marketed as ‘face that militants fear’ even with factual errors. However, at the same time a huge portion of Assam and Arunachal Pradesh was witnessing devastating flood. No media was running ‘hastag’ race for the flood victims of Assam and Arunachal Pradesh.
As per the official release of Assam State Disaster Management Authority dated 13th June 2015, more than six hundred villages were submersed and over three lakh people affected in the recent flood. Though officially not reported, at least three persons have died so far in this devastating flood. This is harvesting season in Assam and the flood has destroyed a huge area of ready to harvest corps, the official figure is 11041.53 hectors.
I was getting disturbing updates from my home district Barpeta since 11th of June, 2015. Subsequently, I communicated with the district administration and got a quit relaxing response “we are monitoring the development and ready to act if any necessity arises” The concerned Circle Officer categorically informed me that the flood situation is still manageable and no need of taking rescue and relief operations. However, I was still getting SOS calls from my native district and finally decided to visit the area next day morning to have stock of the situation. While travelling from Guwahati to Barpeta, as I entered Nalbari district, I could easily see the devastation in the nearby agri-fields. The farmers has abandoned ready to harvest rice cultivation due to flood water. They have occupied half of the road for drying up the partially damaged harvested crops.
Situation in Barpeta district is more depressing; officially it is worst affected district in recent flood. Innas Ali, a marginal farmer who cultivated high yielding rice on his one hector agri-land and invested nearly sixty thousand rupees has been able to harvest only half of his total cultivation. Ali says that one fourth of the harvested crops have been damaged as it germinated due to heavy rain. Since last two/three decades, the peasants have started cultivating high yielding variety of rice replacing traditional one. They have been irrigating their paddy fields by diesel run power-pump machine incurring higher cost comparing to government provided irrigation facility. In lower Assam, irrigation facility is mostly managed by the farmers, which forces them to incur more costs and forces them to knock the door of money lenders for credit to meet the costs. A study conducted by Gorky Chakravarty of Institute of Development Studies, Kolkata revealed that nearly 67% of his respondents in Mandia, Chenga and Ruposhi block of Barpeta district are indebted and only 2.43% of them got credit from organized financial institutions. A huge chunk of people who get their credit from moneylenders often agree to repay crops instead of money. His study says that those ill-fated people are forced to pay an annual rate of interest ranging from 72% to 360%. In such a situation, any one can imagine how this flood is going to affect the lives of people like Innas Ali.
A group of young people helped me to reach riverine areas like Islampur, Rasulpur, Kadong Char, Kaimari Char under Baghbar Revenue Circle in Barpeta district. When, we crossed one stream of river Beki and entered to Islampur char (River Island) under Baghbar Revenue Circle – the scenario is heart-wrenching. It was no less than a river, it seems small huts are floating in the water, some people are crossing high current river Beki on their raft to fetch drinking water. Human being, frogs, earth-worm all are coexisting. Some of them have left their houses and took shelter in other’s place, but most of them are hazardously experiencing the flood along with their domesticated animals.
There is no presence of government machinery in all the places we visited. There is no arrangement of basic humanitarian assistance like food, drinking water, medicine etc. Even, the administration has not been in those places for any kind of assessment. It was appalling to observe that the affected people also don’t feel that government will support them in any way or other. Seeing the helplessness of the flood victims and the indifferent attitude of state machinery, as a civil society group we decided to support the victims within limited our capacity. We have started distributing general relief materials since 14th of June, 2015 and continued to update the concerned Circle Officer over telephone and keep on sending photographs to his mobile phone though WhatsApp.
On 17th of June, he informed me that as per the information he got from his official sources there is no need of providing any relief or rehabilitation grant in those chars! So, was my observation was wrong? The photographs with GPS location were fake? The heart touching narratives of the victims about their damaged crops and belonging were false and plotted stories to drain money from government treasury?
While talking to the Circle Officer over phone, I was sitting in a boat carrying relief materials with few elderly people from Tapajuli char. The elderly people were reading my body language and conversation with the Circle Officer. They completely understood what the Circle Officer was telling me! One of the elderly people’s reaction was somewhat like consoling me “Don’t feel sorry, this is happening to us for ages.
This is what written on our forehead” Citing the example of their 411 No. Alipur (Tapajuli Pathar) Lower Primary school, Abdur Razzak said that, the head teacher of the school is not attending her duty for the last two years. The assistant teacher appointed through TET (Teacher Eligibility Test) occasionally comes to school and since the arrival of monsoon; the assistant teacher has also stopped attending his duty. The char people have even brought the issue to the notice of Deputy Commissioner and other officials of education department of Barpeta district. But nothing has changed so far and the school which was established by British government in 1945 has become just a structure with four walls and a roof.
The media, the civil society, the political class or the administration, no one is bothered about the suffering of these ill-fated people. I remember the shameful incident of last year’s flood in Goalpara. The flood victims who demanded relief and rehabilitation were brutally beaten up by the police and slapped deadly criminal charges on them. Perhaps, the flood affected people of these chars have realised – it is better to be silent and suffer rather than getting beaten up!
Share this:
চৰ : ৰেডক্লিফ ৰেখাৰ ইপাৰে আৰু সিপাৰে
যোৱা দুটা সংখ্যাত প্ৰব্ৰজন তথা ৰাজনৈতিক পৰ্যালোচনা কৰাৰ পিছত এইবাৰ আমি বাংলাদেশৰ সামাজিক তথা মানৱ-উন্নয়ন বিষয়ক দিশসমূহ আলোচনা কৰাৰ চেষ্টা কৰিম৷ প্ৰথম আলোচনাতে আমি উল্লেখ কৰিছিলো যে, আমাৰ বাংলাদেশ ভ্ৰমণৰ এটা অন্যতম মূল উদ্দেশ্য আছিল দেশখনে সমাজিক তথা মানৱ-উন্নয়নত যি যুগান্তকাৰী সফলতা লাভ কৰিছে তাৰ বিস্তাৰিত অধ্যয়ন কৰা৷ আমাৰ হোষ্ট সংস্থা ইক’ চোচিয়েল ডেভেলপমেন্ট অৰ্গেনাইজেশ্বন বাংলাদেশে আমাৰ এই উদ্দেশ্য সফলকামত কৰাত চেষ্টাৰ ত্ৰুটি কৰা নাছিল৷ চৰ বুলি ক’লে আমি অসমীয়া হিচাপে যি প্ৰতিচ্ছবি আমাৰ চকুৰ আগত চিত্ৰায়িত হয়, বাংলাদেশত ঠিক একে ছবি আমি দেখা নাপালো৷ বাংলাদেশ ভ্ৰমনৰ প্ৰায় ৮ মাহ আগতে ধুবুৰী জিলাৰ বাংলাদেশ সীমান্ত সংলগ্ন কিছু চৰ আমি ভ্ৰমন কৰিছিলোঁ৷ আমাৰ লগত আছিল বিশ্বৰ আগশাৰীৰ সংবাদ পত্ৰ দ্যা নিউয়ৰ্ক টাইমছৰ ‘ইন্ডিয়া ইঙ্ক’ৰ সম্পাদক বাশ্বাৰাত পীৰ৷ আমাৰ চৰজমিন অধ্যয়নত দেখা পোৱা হৃদয় বিদাৰক প্ৰতিচ্ছবিয়ে আমাক হতাশ কৰিছিল৷ শিক্ষা, স্বাস্থ্য, যাতায়ত ব্যৱস্থা, নাৰী সাৱলীকৰণ ইত্যাদিৰ বাবে যেন চৰৰ পৰিবেশ তথা পৰিস্তিতি কোনোটোৱে অনুকুল নহয়৷ কিন্তু ধুবুৰীৰ পৰা মাত্ৰ এক-ডেৰ শ কিলোমিটাৰ দূৰৈৰ বাংলাদেশৰ চৰাঞ্চল ভ্ৰমন কৰি আমাৰ সম্পূৰ্ণ এক বিপৰীত অভিজ্ঞতা হৈছিল৷ এই আলোচনাত এইবোৰ কথাকে বিষদভাৱে আলোচনা কৰিবলৈ যত্ন কৰিম৷ প্ৰথমতে লালমনিড়হাট জিলাৰ হাতিবান্ধা উপ-জিলাৰ পশ্চিম হালধিবাৰী নামৰ এক প্ৰত্যন্ত চৰৰ কথালৈ আহো ৷ ইক’ চোচিয়েল ডেভেলপমেন্ট অৰ্গেনাইজেশ্বনৰ জেষ্ঠ প্ৰকল্প বিষয়া আব্দুল মান্নান চাহাবৰ নেতৃত্বত আমি ৰাতিপুৱাতেই পশ্চিম হালধিবাৰীলৈ ৰাওনা হ’লো৷ পাটিকাপাড়া ইউনিয়ন পৰিষদৰ নয়াৰহাটত থকা কাৰ্য্যালয় চৌহদত আমাৰ দুচকীয়া বাহনসমূহ ৰাখি আমি পদযাত্ৰা আৰম্ভ কৰিলোঁ৷ তিনি কিলোমিটাৰ বাট বালিচৰত খোজকাৰি তিস্তা নদীৰ পাৰঘাট পাৰ হ’ব লাগিব৷ তিস্তাৰ পানী শুকাবলৈ আৰম্ভ কৰিছে৷ আব্দুল মান্নান অভিযোগ মানি ল’লে পশ্চিমবংগৰ মমতা দিদিৰ চৰকাৰে প্ৰয়োজনতকৈ বহু কম পৰিমাণৰ পানীহে এৰি দি আছে৷ বাৰিষাত তিস্তাৰ পানীয়ে কিন্তু আজিও সজোৰে তৰ্জন-গৰ্জন কৰি তান্ডৱ চলাবলৈ নেৰে৷ আমি বালি চৰৰ মাজেৰে খোজকাড়ি গৈ থাকিলো৷ কহুৱাবন, গুল্মজাতীয় ঝাওবন, কৰবাত আকৌ উদ্ভাস্তু একো একোজোপা মেটেকা বালি মাটি খামুচি পৰি আছে৷ আমাৰ কেৰেলাৰ সহকৰ্মীয়ে মেটেকা ফুলৰ প্ৰতিচ্ছবি কেমেৰাত বন্ধি কৰিলে৷ সকলোতকৈ চকুতলগা দৃশ্য আছিল, সু-বিস্তাৰিত শংকৰ প্ৰজাতিৰ ধাননী৷ অসমৰ চৰত কাহানিও সেই প্ৰজাতিৰ ধান আমি দেখা মনত নপৰিল৷ কিছু নিলগত ট্ৰেক্টৰ লগাই চৰৰ মাটি চহাই থকা দেখা পাই আব্দুল মান্নান চাহাবক সুধিলোঁ “এতিয়া কিহৰ বতৰ? কি লগাব?” থাইলেন্ডৰ পৰা আমদানিকৃত মাকৈৰ সংকৰ প্ৰজাতিৰ বিজ ৰোপন কৰিব৷ প্ৰতিকুল পৰিস্তিতিতো ভাল ফলন হয়৷ কিন্তু যি সময়ত গোটেই বিশ্বই Sustainable Development ৰ ওপৰত সঘন আলোচনা কৰি আছে সেই সময়ত শংকৰ প্ৰজাতিৰ বিজ আৰু ৰাসায়নিক সাৰ প্ৰয়োগ কিমান সমীচিন সেয়া কোৱা মুস্কিল; কিন্তু বাংলাদেশৰ দৰে দেশ এখনে দৰিদ্ৰতা দূৰিকৰণৰ বাবে হয়তো ইয়াৰ প্ৰয়োগৰ বিকল্পও নাই৷ তিস্তা পাৰ হৈ, পাৰে পাৰে আৰু প্ৰায় দুই কিলোমিটাৰ খোজকাৰি গৈ পশ্চিম হালধিবাৰীত উপস্থিত হ’লো৷ প্ৰায় পাচশ পৰিয়ালৰ বাসস্থান এই অস্থায়ী ভু-খন্ড৷ আমাক ইএচডিও আৰু প্লান বাংলাদেশৰ সংহত সামাজিক উন্নয়ন প্ৰকল্পৰ কাৰ্য্যালয়ত বহিব দিলে৷ আটক ধুনীয়া আচবাব পত্ৰ, সৌৰশক্তি চালিত পাঙ্খা তথা অন্নান্য বিদ্যুতচালিত সা-সৰঞ্জামৰে সেয়া চহৰাঞ্চলৰ কোনোবা আধুনিক কাৰ্য্যালয়তকৈ কোনো গুনে কম নহয়৷ কাৰ্য্যালয়ৰ বিষয়াবৰ্গৰ লগত পৰিচয় হৈ প্ৰকল্পৰ মূল বিষয়সমূহ বুজি লোৱাৰ চেষ্টা কৰিলোঁ ৷ দিনটোৰ কাৰ্য্যসূচী মতে আমি ঠিক বাৰ বজাত পশ্চিম হালধিবাৰী প্ৰাথমিক বিদ্যায়লত উপস্থিত হ’লো৷ বিদ্যালয়ৰ প্ৰধান শিক্ষক শ্বামিম কবিৰ পাটোৱাৰীয়ে আমাক উষ্ম আদৰণি জনালে৷ বিদ্যালয় পৰিচালনা সমিতিৰ বিষয়ববীয়া সকলো উপস্থিত হ’ল৷ পৰিচয় পৰ্ব শেষ কৰিয়ে আমি মূল কথা লৈ আহিলো৷ বিদ্যালয় পৰিচালনা সমিতিয়ে তেওঁলোকৰ কাৰ্যবিৱৰনী আমাৰ আগত বৰ্ণনা কৰি গ’ল৷ প্ৰত্যন্ত চৰৰ অশিক্ষিত নাম বা মাত্ৰ শিক্ষাৰে শিক্ষিত অবিভাৱক সকলৰ শিক্ষাৰ প্ৰতি থকা আগ্ৰহ আৰু গাম্ভীৰ্যতা প্ৰত্যক্ষ্য কৰি আমি আচৰিত হ’লো৷ বছৰৰ আৰম্ভনিতে পৰিচালনা সমিতিয়ে বছৰটোৰ বাবে বিদ্যালয়ৰ লক্ষ নিৰ্ধাৰন কৰে আৰু আৰু গোটেই বছৰ সেই আাকাংক্ষিত লক্ষত উপনীত হ’বলৈ কাম কৰি যায়৷ প্ৰধান শিক্ষকৰ কাৰ্য্যালয়ৰ দেয়ালত আৰি থোৱা তেনে এটি ‘লক্ষ’ই আমাৰ দৃষ্টি আকৰ্ষন কৰিলে “অঞ্চলৰ এশ শতাংশ শিশু ভৰ্তি হ’ব আৰু পঞ্চম শ্ৰেণীলৈকে সকলো শিক্ষাৰ্থী শ্ৰেণীভিত্তিক নিৰ্ধাৰিত যোগ্যতা অৰ্জন কৰি পৰৱৰ্তী শ্ৰেণীলৈ উত্তীৰ্ণ হ’ব৷” কেৱল লক্ষ নিৰ্ধাৰনেই নহয়, মাহেকিয়া অগ্ৰগতিৰ ক্ষতিয়ানো দেয়ালত আৰি থোৱা আছে৷ প্ৰধান শিক্ষকসহ পৰিচালনা সমিতিৰ বিষয়-ববীয়াসকলে আমাক শ্ৰেনীকোঠা পৰিদৰ্শন কৰিবলৈ লৈ গ’ল৷ তিনি শতাধিক ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰে ঠাহ খাই থকা বিদ্যায়লয়ৰ প্ৰতেকটো শ্ৰেনীকোঠাত পূৰ্ণ গতিত পাঠদান চলি আছিল৷ প্ৰত্যন্ত চৰৰ প্ৰাথমিক বিদ্যালয়ত ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ চকুত লগা উপস্থিতিৰ আৰত কেৱল পৰিচালনা সমিতিৰ এশ শতাংশ নাম ভৰ্তিৰ বছৰেকীয়া ‘লক্ষ’ই একমাত্ৰ কাৰণ নাছিল৷ পশ্চিম হালধিবাৰী চৰৰ লগতে বাংলাদেশৰ বিভিন্ন পিছপৰা অঞ্চলৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ বাবে বাংলাদেশ চৰকাৰে সাৰ্বজনীন বৃত্তিৰ ব্যৱস্থা কৰিছে৷ বিভিন্ন এনজিও তথা সামাজিক প্ৰতিষ্ঠানে বিদ্যালয় বহি:ভুত শিশুৰ সংখ্যা হ্ৰাস কৰাৰ বাবে বিশেষ কাৰ্যাৱলী গ্ৰহণ কৰিছে৷ আমাৰ হোষ্ট সংস্থা ইএচডিও ই এই বিদ্যালয়ত দুজনকৈ শিক্ষা সেচ্ছাসেৱক নিয়োগ কৰিছে৷ প্লান ইন্টাৰনেশ্বনেলৰ বাংলাদেশ শাখাই বাৰিষা কালত ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ যাতায়তৰ বাবে বিশেষ নাওৰ ব্যৱস্থা কৰি দিছে৷ জামালপুৰ জিলাৰ এখন চৰত বিশ্বৰ অন্যতম বৃহত্তম এনজিও ব্যাকৰ ‘শিক্ষাতৰি’ নামৰ এক বিশেষ ভাসমান বিদ্যালয় আমি প্ৰত্যক্ষ কৰিছিলোঁ৷ ২০১৩ চনত দ্যা নিউইয়ৰ্ক টাইমছে বাংলাদেশৰ ‘শ্বিধুলাই স্বনিৰ্ভৰ সংস্থা’ নামৰ এনজিওৰ ভাসমান বিদ্যালয়ৰ প্ৰসংসা কৰি এক বিশেষ প্ৰতিবেদন প্ৰকাশ কৰিছিল৷ প্ৰতিবেদনটোয়ে উল্লেখ কৰিছিল যে, উক্ত এনজিওটোয়ে ২০১৩ চনলৈকে সত্তৰ হেজাৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক শিক্ষা প্ৰদান কৰিছে৷ চলিত পাচ বছৰত (২০১৩-২০১৮) সংস্থাটোয়ে আৰু এক লাখ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক শিক্ষা প্ৰদান কৰিবলৈ সক্ষম হ’ব৷ বাংলাদেশৰ চৰাঞ্চলত এনে বহু সমাজিক সংস্থাই শিক্ষাৰ লগতে বিভিন্ন সমাজ উন্নয়নমূলক কাম-কাজেৰে চৰবাসীৰ কষ্ট লাগৱ কৰাৰ বাবে প্ৰচেষ্টা চলাই আছে৷ যিটো আমি ধুবুৰী বা বৰপেটাৰ চৰত দেখা নাপাও৷ 
যিকিয়ে নহওক, আমি পশ্চিম হালধিবাৰী প্ৰাথমিক বিদ্যালয়লৈ উভতি আহোঁ৷ চৰত বিদ্যুৎ যোগান নাই বুলি আমি আগতেই উল্লেখ কৰিছো৷ প্ৰতিকুল প্ৰাকৃতিক পৰিস্থিতিৰ বাবে বিদ্যুৎৰ আশাও কৰিব নোৱাৰি৷ কিন্তু চৰৰ বিদ্যালয়ৰ শৌচাগাৰত ফ্লাছ টয়লেট দেখিহে তবৎ মানিবলগীয়া হ’ল৷ উৰ্ধ্বমূখী হেন্ড পাম্পৰ জড়িয়তে পানী টেংকীত জমা ৰখাৰ ব্যৱস্থা কৰিছে৷ যিসময়ত অসমৰ চৰৰ বিদ্যালয় দমকলতো দূৰৰে কথা পায়খানা বিচাৰি পোৱা টান সেই সময়ত বাংলাদেশী চৰৰ বিদ্যালয়ত এই সা-সুবিধা দেখি আচৰিত নহৈ নোৱাৰিলোঁ৷ ছাত্ৰ ছাত্ৰী আৰু শিক্ষক শিক্ষয়িত্ৰীৰ লগতে পৰিচালনা সমিতিৰ সদস্য-সদস্যা সকলৰ সৈতে আমি এক দীৰ্ঘ সময় অতিবাহিত কৰিলোঁ৷ হঠাৎ দেখা পালো প্ৰায় বিছজনীয়া কণ কণ ছাত্ৰ ছাত্ৰীৰ দল এটাই হালধীয়া টি শ্বাৰ্ট পিন্ধি খেলপথাৰৰ এটা চুকত একত্ৰিত হৈ আছে৷ প্ৰধান শিক্ষক পাটোৱাৰী চাহাবে আমাক তালৈকে লৈ গ’ল৷ ইউনিচেফৰ সহযোগত স্থানীয় সংস্থা এটাই বিদ্যালয়ৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক নিৰাপদ সাতোৰৰ প্ৰশিক্ষন প্ৰদান কৰি আছে৷ আমাৰ অত্যুৎসাহী সহকৰ্মী নিহাদ, বিজু আৰু মনুজেও ছাত্ৰ ছাত্ৰীৰ লগত জীৱন দক্ষতাৰ প্ৰশিক্ষনৰ ‘ৱাৰ্মআপ ছেশ্বন’ত ভাগ ল’লে৷ বাংলাদেশত গড় হিচাপত প্ৰতিদিনে ৫০ জনকে শিশু পানীত ডুবি মৃত্যুবৰণ কৰে৷ অসমৰ চৰতো যে এই হাৰ কোনো গুনে কম নহ’ব সেয়া ধুৰুপ৷ কিন্তু আমাৰ চৰত সাতোৰ প্ৰশিক্ষন বা সচেতনতা বৃদ্ধিৰ বাবে কোনো কাৰ্য্যকৰী ব্যৱস্থা লোৱাৰ খবৰ কেতিয়াবা সুনিছিলো বুলি মনত নপৰে৷ মাতৃ আৰু শিশু স্বাস্থ্য বিষয়ক ইএচডিওৰ এক প্ৰকল্পৰ অধীনত বাংলাদেশৰ এক বৃহৎ এলেকাত ‘মাতৃ সভা’, ‘চোতাল বৈঠক’, ‘উন্নয়নৰ বাবে নাটক’ আদিৰ জড়িয়তে সজাগতা বৃদ্ধিৰ বাবে অহৰহ প্ৰচেষ্টা চলাই থকা হৈছে৷ 
মন কৰিবলগীয়া কথাটো হ’ল যে, অসমৰ চৰ আৰু বাংলাদেশৰ চৰৰ মাজত ভূগৌলিক কোনো অমিল নাই, মানুহৰ জীৱন জীৱিকা, সংস্কৃতি আদিৰো কোনো বিশেষ অমিল নাই, এনেকি সমস্যাৰো কোনো পাৰ্থক্য নাই৷ কিন্তু অমিল এটাই – আজি বাংলাদেশৰ চৰ বিশ্বৰ আগশাৰীৰ উন্নয়ন সংস্থাসমূহৰ বাবে গৱেষনাগাৰত পৰিনত হৈছে আৰু আমাৰ চৰ সমূহ দৰিদ্ৰতা, পুষ্টিহীনতা, নিৰক্ষৰতা, কু-সংস্কাৰ আদিৰ যাদুঘৰত পৰিনত হৈছে৷ কিন্তু কিহৰ বাবে? অসমৰ চৰত “চৰ জীৱিকা কৰ্মসূচী’ৰ দৰে প্ৰকল্পৰ উদ্ভাৱন কিয় নহয়? এই জটিল প্ৰশ্নৰ উত্তৰ বিচৰাৰ আগতে বাংলাদেশৰ জামালপুৰ লাভ কৰা আমাৰ অভিজ্ঞতাৰ কথা বৰ্ণনা কৰি লোৱা যাওঁক ৷ ঠাকুৰগাৱৰ পৰা ৰংপুৰ হৈ গাইবান্ধা জিলাৰ ফেৰীঘাটৰ পৰা যন্ত্ৰচালিত নাওঁত ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ বুকুৰে আমি জামালপুৰ জিলাৰ দেৱানগঞ্জ উপজিলা লৈ যাত্ৰ কৰিছিলোঁ৷ দেৱানগঞ্জত এসপ্তাহ থাকি ইএচডিও আৰু Char Livelihood Programmeৰ চৰ উন্নয়নমূলক প্ৰকল্পসমূহ অধ্যয়ন কৰাৰ পৰিকল্পনাৰে এই যাত্ৰা৷ সুবিশাল ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ (বাংলাদেশত যমুনা নাম লৈছে ) এটি আলোক চিত্ৰ আমি জনপ্ৰিয় ছ’ছিয়েল মেডিয়া ফেচবুকত আপলোড কৰিছিলোঁ৷ আই আই টি গুৱাহাটীৰ গৱেষক বন্ধু এজনে ‘ধুবুৰীৰ দৰে’ বুলি মন্তব্য কৰাত ধুবুৰীৰ পৰা বেছিদুৰ নহয় বুলি আমি জনালোঁ৷ পিছ মুহুৰ্ত্যত তেওঁ আকৌ মন্তব্য কৰিলে – “Enter India then…. just like so-called ‘bangladeshi ghuspaithi’ hahahaha” ৷নিজকে কিছুসময়ৰ বাবে হলধিবাৰী চৰৰ এজন বাসিন্দা হিচাপে কল্পনা কৰি বৰপেটাৰ সুতিৰ চৰলৈ প্ৰব্ৰজিত হোৱাৰ কথা ভাবিলোঁ৷ সঁচাকৈ বাংলাদেশী হত-দৰিদ্ৰ চৰবাসী এজন অসমৰ চৰত গৈ আশ্ৰয় ল’বনে? আমাৰ মনে সদৰ্থক উত্তৰ বিচাৰি নাপালে৷ প্ৰায় তিনি ঘন্টাৰ যাত্ৰাৰ অন্তত দেৱানগঞ্জৰ পাৰঘাটত আমাৰ নাওঁ উপস্থিত হ’ল৷ আমাক আগুবঢ়াই নিয়াৰ বাবে ESDO-CLP প্ৰকল্পৰ কৰ্মীবৃন্ধ আহি পাৰঘাটত ৰৈ আছিল৷ দেৱানগঞ্জ ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ চাপৰিৰ এখন সৰু মফছল এলেকা৷ আধুনিক সা-সুবিধা থকা কাৰ্য্যালয়ৰ লগতে থকা আলহী কক্ষত আমাৰ তিনিজনৰ থকাৰ ব্যৱস্থা কৰি দিলে৷ আমাৰ মহিলা সহকৰ্মী ছৈয়দা নিহাদ ফাৰহিনক মহিলা কৰ্মীৰ ভাৰা ঘৰত থাকিব দিলে৷ সন্ধিয়া প্ৰকল্প বিষয়াৰ লগত আলোচনা কৰি পিছদিনা ৰাতিপুৱাৰ পৰাই কামত লাগি যোৱাৰ সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ কৰিলোঁ৷ নিহাদৰ বাবে মহিলা কৰ্মীয়ে ইলিচ মাছ আনি ৰাখিছিল৷ পদ্ধাৰ ইলিচৰ লোভে হয়তো তাইক অকলে থাকিবলগীয়া হোৱাৰ বেজাৰ পাহৰাই ৰাখিছিল । পিছদিনাই ৰাতিপুৱাই আমি বাহাদুৰাবাদৰ মদন চৰৰ ‘সাপ্তাহিক সামাজিক উন্নয়ন’ সভাত উপস্থিত হ’লো৷ ESDO-CLP য়ে চৰৰ দৰিদ্ৰতম পৰিয়ালবোৰক সামৰি লৈ এই প্ৰকল্প বাস্তৱায়িত কৰি আছে৷ চিএলপিয়ে বাংলাদেশৰ ছয়খন চৰ অধ্যুষিত জিলাত দৰিদ্ৰতা দুৰিকৰণৰ লগতে সামাজিক উন্নয়নৰ বাবে কাম কৰি আছে৷ প্ৰতেকটো হিতাধিকাৰী পৰিয়ালক দৰিদ্ৰতাৰ পৰা উদ্ধাৰ কৰিবলৈ বিভিন্ন পৰ্যায়ত সহায় আৰু সহযোগ কৰি ১৮ মাহৰ ভিতৰত স্বাৱলম্ভী কৰি তোলাৰ প্ৰয়াস কৰা হয় আৰু চিএলপিয়ে এতিয়ালৈকে এক বিশাল সাফল্য লাভ কৰিবলৈ সক্ষমো হৈছে৷ আমি অংশ গ্ৰহন কৰা সভাত সেই দিনাৰ কাৰ্যসূচীমতে চৰকাৰী বিভাগ সমূহৰ বিষয়ে চৰৰ মহিলা সকলক শিক্ষা দি থকা হৈছিল৷ ৪৫ সপ্তাহৰ বাবে চিএলপিয়ে এক বিশেষ পাঠ্যক্ৰম সৃষ্টি কৰি প্ৰতেক সপ্তাহত চৰবাসীক বিভিন্ন বিষয় যেনে- চৰকাৰৰ বিভিন্ন বিভাগ আৰু নাগৰিক অধিকাৰ, পঞ্চায়ত, শিক্ষা, স্বাস্থ্য, পৰিয়াল পৰিকল্পনা, পশুপালন ইত্যাদিৰ ওপৰত শিক্ষা প্ৰদান কৰা হয়৷ সভাত উপস্থিত থকা মহিলাসকলে আমাক জনালে যে, তেওঁলোকে প্ৰতেকে এই প্ৰকল্পৰ পৰা এটা ঘৰ (প্ৰয়োজন ঘৰৰ ভেটিত মাটি পেলাই ওখ কৰাও হৈছে)), এটা পাঁচলিৰ বাগিচা, এটা অনাময় পায়খানা, এটা পচন সাৰ সৃষ্টি কৰা গাত তথা চালি আৰু এজনী গাই গৰু লাভ কৰিছে৷ গো-পালনৰ বাবে প্ৰথম ১ বছৰ ৭৫০ টাকা আৰু পৰবৰ্তী ৬ মাহ ৬০০ টাকা মাহেকীয়া ভাট্টাও লাভ কৰি আছে৷ ১৮ মাহৰ ভিতৰত যিকোনো প্ৰকাৰে পৰিয়ালটোক দৰিদ্ৰতাৰ পঙ্কিল-চক্ৰৰ পৰা যিকোনো প্ৰকাৰে উদ্ধাৰ কৰিবই লাগিব৷ সভা শেষ কৰি আমি চৰৰ আৰু কিছু পৰিয়ালক লগ কৰিব গ’লো৷ এঘৰত আমি কথা পাতি থাকোতে এগৰাকী যুৱতীয়ে হাতত ডাঙৰ বহী এখন লৈ কৰবাৰ আহিল৷ আমাৰ লগত থকা ESDO-CLPৰ কৰ্মকৰ্তাজনে পৰিচয় কৰাই দিলে – এষেত “পুষ্টি বাইদেউ”৷ প্ৰকল্প চলি থকা প্ৰতেকটো চৰত একোজনকৈ পুষ্টি কৰ্মীয়ে প্ৰতেকজন চৰবাসীৰ ঘৰে ঘৰে গৈ পুষ্টিহীনতাৰ লক্ষন, কাৰণ আৰু প্ৰতিকাৰৰ বাবে সচেতনতা বৃদ্ধি কৰি আছে৷ গোটেই দিনটো বিভিন্ন এলেকা পৰিদৰ্শন কৰি এনেকুৱা অনুভৱ হ’ল যেন দৰিদ্ৰতা, পুষ্টিহীনতা, নিৰক্ষৰতা, বাল্য বিবাহ এনেকি নিবনুৱা সমস্যাৰ বিৰোদ্ধে এক বিৰাট যুদ্ধহে চলি আছে আৰু যি যুদ্ধ যিকোনো মূল্যৰ বিনিময়ত জয়ী হ’বই লাগিব৷ 
পিছদিনা চাৰুমখাৱাৰ মৌলবীৰ চৰলৈ গ’লো৷ তাতো একে পৰিস্থিতি৷ প্ৰত্যন্ত চৰ৷ প্ৰথমতে আমাক এটা বিশেষ প্ৰশিক্ষন শিবিৰলৈ লৈ যোৱা হ’ল৷ নৱবিবাতিত দম্পতিক পৰিয়াল পৰিকল্পনা, নাৰী সাৱলীকৰণ, নাৰী অধিকাৰ, বৰ্ধিত আয় ইত্যাদিৰ ওপৰত প্ৰশিক্ষন দি থকা হৈছিল৷ ইচলামিক ষ্টাডিচৰ স্নাতোকত্তৰ ডিগ্ৰীধাৰী প্ৰশিক্ষক আবু বাক্কাৰ ছিদ্দিকে সাৱলীলভাৱে ধৰ্মীয় নীতি নিৰ্দেশনাৰ অধীনত কিদৰে সুস্থ আৰু সৰ্বাঙ্গসুন্দৰ দাম্পত্য জীৱন গঢ়িব পাৰি তাৰ ওপৰত গুৰুত্ব দি এক বিশেষ বক্তব্য প্ৰদান কৰিলে৷ ধৰ্মীয় আনুগত্যক কিদৰে উন্নয়নৰ কামত লগাব পাৰি তাৰ এক সুন্দৰ উদাহৰণ আমি প্ৰত্যক্ষ কৰিলোঁ৷ কেৱল সেয়াই নহয় আমি প্ৰত্যক্ষ কৰিছিলো কিদৰে বাংলাদেশ চৰকাৰৰ বিভিন্ন প্ৰচাৰ প্ৰত্ৰ জড়িয়তে ধৰ্মীয় নেতৃত্বক চৰৰ উন্নয়নমুলক কামত ব্যৱহাৰ কৰি আছে৷ যিসময়ত আমাৰ দেশত ‘সচ্চ ভাৰত অভিযান’ৰ নামত ৰাজনৈতিক দলৰ ৰথী-মহাৰথীৰ নাটকৰ অন্ত নাই সেই সময়ত মৌলবীৰ চৰৰ আন এটা সভাত আমি এক ভিন্নধৰ্মী অভিজ্ঞতা লাভ কৰিলোঁ৷ ১০০ শতাংশ অনাময় পায়খানাৰ লক্ষত চৰবাসী কিদৰে উপনীত হ’ল সেয়া জানিবলৈ বৰ ইচ্ছা গ’ল৷ এই সাফল্যৰ আঁৰৰ ৰহস্য জানিব বিচৰাত পঞ্চাশোৰ্ধ মহিলা এজনীয়ে টপৰাই উত্তৰ দিলে “আমাৰ এটা সিদ্ধান্তই এই লক্ষত উপনীত হ’বলৈ সহায় কৰিছে, সেয়া হ’ল – চকিদাৰৰ মলমূত্ৰ সভাপতিক ভক্ষন কৰিব নিদিওঁ”৷ মানুহজনীৰ লেগামহীন কথাত আচৰিত নৈ নোৱাৰিলোঁ৷ তথাপিও সুধিলো “সেয়া কেনকৈ?” আমাৰ প্ৰশ্নৰ উত্তৰ দি ক’লে যে, তেওঁলোকে প্ৰথমতে চৰৰ আটাইতকৈ দুখিয়া পৰিয়ালবোৰক টাৰ্গেট কৰি লৈছিল; যাতে কোনো কাৰনতে এটা পৰিয়ালো সম্পুৰ্ণ অনাময়ৰ বাহিৰত নাথাকে৷এটা খোলা পায়খানাই গোটেই চৰবাসীৰ স্বাস্থ্যৰ প্ৰতি ভাবুকি হ’ব পাৰে৷ খোলা পায়খানাৰ মলমূত্ৰৰ জড়িয়তে বিয়পিব পৰা বেমাৰ আজাৰৰ পৰা আঁতৰত থকাৰ এইটোয়ে আটাইতকৈ ফলপ্ৰসু উপায়৷ 
কিন্তু অসমৰ কোনোবা চৰত ‘সচ্চ ভাৰত অভিযান’ৰ অধিনত এনে কোনো কাম কৰা হৈছেনে যাৰ দ্ধাৰা চৰবাসীক অনাময়ৰ প্ৰয়োজনীয়াতা উপলব্ধি কৰাব পৰা হৈছে? The Economist নামৰ আলোচনীয়ে বাংলাদেশৰ ওপৰত প্ৰকাশ কৰা এটা বিশেষ প্ৰতিবেদনত উল্লেখ কৰিছিল যে, বাংলাদেশে সমাজৰ নিন্মবৰ্গৰ মানুহৰ জীৱনধাৰণৰ মানদন্ড উন্নত কৰাত এক যুগান্তকাৰী সফলতা লাভ কৰিছে৷ আজিৰ তাৰিখত প্ৰায় আাটাইবোৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ মানৱ উন্নয়ন সুচক যেনে, Maternal Mortality Rate, Infant Mortality Rate, Life Expectancy ইত্যাদিত বাংলাদেশ ভাৰততকৈ ভাল ফলাফল প্ৰদৰ্শন কৰি আছে৷অকল অসমৰ পৰিসংখ্যাৰ লগত তুলনা কৰিলে এই ব্যৱধান আৰু বেছি৷ অসমৰ এজন শিশুৰ আকাংশিত আয়ু বাংলাদেশৰ এজন শিশুৰ আকাংশিত আয়ুতকৈ প্ৰায় দহ বছৰ কম! বাংলাদেশৰ এই চমকপ্ৰদ সাফল্যত আমাৰ প্ৰাক্তন কেন্দ্ৰীয় গ্ৰাম উন্নয়ন মন্ত্ৰী জয়ৰাম ৰমেশে কৈছিল যে, সমাজ পৰিবৰ্তনৰ বাবে উচ্চ অৰ্থনৈতিক বৃদ্ধিলৈ অপেক্ষা কৰাৰ কোনো প্ৰয়োজন নাই আৰু বাংলাদেশে সেয়া কৰি দেখুৱাইছে৷ কিন্তু অসমৰ চৰত আৰ্থ-সামাজিক পৰিবৰ্তনৰ যাত্ৰা আৰম্ভ নোহোৱাৰ কাৰণ কি? বাংলাদেশৰ চৰবাসীৰ বাবে যদি পশ্চিমীয়া দেশ তথা ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ উন্নয়নকামী সংস্থাসমূহে অহৰহ প্ৰচেষ্টা কৰি যাব পাৰে, অসমৰ চৰবাসীৰ বাবে কিয় নোৱাৰে? অসমৰ চৰবাসীয়ে কি অপৰাধ কৰিছে? এই খিনিতে এটা ঘটনা মনত পৰিছে, মোৰ সহকৰ্মী মনুজে দেৱানগঞ্জত ৰাষ্ট্ৰসংঘৰ “World Food Programme”ৰ বিষয়াসকলৰ লগত দুপৰীয়াৰ আহাৰ গ্ৰহণ কৰি WFPৰ Logo অংকিত গাড়ীত আগত থিয় হৈ ফ’টো উঠিলে৷ WFPয়ে, দেয়ানগঞ্জ সমন্নিতে বাংলাদেশৰ এক বৃহৎ এলেকাত কাম কৰি আছে৷ বিশেষকৈ বানপানীত ক্ষতিগ্ৰস্থ লোকসকলক খাদ্য যোগান ধৰি আছে৷ মনত এক বুজাব নোৱাৰা কষ্ট অনুভৱ কৰিলোঁ৷ যি সময়ত এজন অসমীয়াই WFPৰ গাড়ীৰ আগত থিয় হৈ ফ’টো উঠি আত্ম তৃপ্তি লাভ কৰিছে, ঠিক প্ৰায় একে সময়তে অসমৰ গোৱালপাৰা জিলাৰ বানপীড়িতৰ ওপৰত অসম আৰক্ষীয়ে বৰ্বৰ বাবে আক্ৰমন চলাইছে ৷ বানপীড়িতৰ অপৰাধ আছিল যে, তেওঁলোকে উপযুক্ত সাহাৰ্য্যৰ দাবী কৰিছিল৷ অসমৰ বানপীড়িতৰ বাবে WFPএ কিয় কাম কৰিব নোৱাৰে? অসমৰ বানপীড়িত বা চৰবাসীৰ দূৰ্দশাক লৈ কোনেও চিন্তা কিয় নকৰে? আচলতে কেৰোণটো ক’ত? আমি আজিৰ আলোচনাৰ আৰম্ভনিতে ধুবুৰীৰ চৰাঞ্চল ভ্ৰমন কৰাৰ কথা উল্লেখ কৰিছিলো৷ বাশ্বাৰাত পীৰ চাহাবৰ লগত ধুবুৰী জিলাৰ বাংলাদেশ সীমান্তৰ চৰসমূহ ভ্ৰমন কৰি আহি গুৱাহাটীত কিছু দল সংগঠনৰ কৰ্মকৰ্তাৰ আলোচনা কৰিছিলোঁ৷ তেনে এটি আলোচনাত, চৰ-চাপৰিৰ এজন যুৱ-নেতাই চৰৰ মানুহৰ দুৰ্দশাৰ কথা পীৰ চাহাবৰ আগত বৰ্ণনা কৰি আছিল৷ তেখেতে কিছুসময় মনযোগ দি শুনি ওলোটাই প্ৰশ্ন কৰিলে “আপুনি সেই দুৰ্গত সকলৰ বাবে কি কৰিছে?” যুৱ নেতাৰ মূখৰ বৰণ পৰিবৰ্তন হৈ গ’ল৷ “আজি পৃথিৱীৰ কেইজন মানুহে অসমৰ চৰবাসীৰ অৱস্থাৰ কথা গম পায়? আপোনাৰ সমস্যাৰ কথা বেলেগে কিয় ক’ব যাব?” কেৱল সেই যুৱ নেতাজনেই নহয়, আচলতে পীৰ চাহাবৰ প্ৰশ্নবোৰৰ উত্তৰ দিবৰ জোখাৰে আমি সমাজ জীৱনৰ লগত জড়িত কেইজন ব্যক্তিয়ে কাম কৰিছোঁ৷ আমাৰ দায়বদ্ধতা কেৱল চৰকাৰ বা শাসক শ্ৰেনীক সমালোচনা কৰোতেই শেষ হৈ যায় নে? আমি বাংলাদেশৰ চৰচাপৰি ভ্ৰমন কৰি গভীৰ ভাৱে বিশ্বাস কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিছোঁ যে, আচলতে অসমৰ চৰবাসীৰ দূৰ্দশাৰ কাৰন প্ৰতিকুল প্ৰাকৃতিক পৰিবেশ নহয় বৰঞ্চ চৰকাৰ, ৰাজনৈতিক তথা সামাজিক নেতৃত্ব্যৰ অনিহা আৰু পৰিকল্পতিত বৈষম্যমূলক আচৰণহে ইয়াৰ বাবে দায়ী৷ আজিৰ অসমৰ চৰৰ আৰ্থ-সামাজিক পৰিস্থিতিত অকল ৰাজনৈতিক একত্ৰীকৰণে সমস্যাৰ সমাধান কৰিব বুলি আমাৰ মনে নকয়; বাংলাদেশী চৰৰ দৰে ইয়াতো স্থিতাৱস্তাৰ পৰিবৰ্তনৰ বাবে সামাজিক আৰু মানৱ উন্নয়নমূলক এক বিপ্লৱ অপৰিহাৰ্য্য৷
Share this:
The proposed NRC modalities: Passport to another violence in Assam
On 12 July’ 2013, Jaydeep Shukla, Extra Assistant Commissioner to Government of Assam submitted the additional affidavit in Supreme Court of India on Writ Petition (Civil) No. 274/2009 filed by Assam Public Works, regarding updation of National Register of Citizen (NRC). The additional affidavit is more of dictation by AASU (All Assam Students Union) then any submission of a democratic government of an Indian state. AASU submitted their suggestions on May 21, 2013 opposing the earlier affidavit given by government of Assam and held a meeting with the group of Ministers to discuss the modalities and Standard Operating Procedures (SOP) on July 4, 2013. The government accepted the recommendations made by AASU. The modified modalities and SOP (Standard Operating Procedure) have incorporated some perilous clauses and deleted some basic ethics and democratic values.
Surprisingly, no other organizations were invited to the meeting, not even the representatives of AAMSU (All Assam Minority Students Union), whereas they were present in such meeting before preparing the earlier affidavit.
What are in this additional affidavit?
Clause 4(b) of the additional affidavit outlines that there would be no house to house enumeration, only application forms will be distributed house to house though government machinery. This affidavit also deleted the last two lines of introductory para of earlier affidavit “the Citizenship (Registration of Citizen and Issue of National Identity Cards) Rule, 2003 prescribed for house to house enumeration of all the households as done in case of population census or in the intensive revision electoral rule” vide clause 5 (i). The point 7 of SOP submitted earlier “Distribution of forms and house to house enumeration” also deleted by clause 5 (ii) and inserted “Inviting application from the head of the family”. The new modalities outlined that the forms will be available at circle office too.
Question arises, why AASU is interested to delete the clause ‘house to house enumeration’? Is updation of NRC is not an intensive work? Does not it seem to be seriously important? The affidavit says that forms will be distributed through government machinery. If government machinery can distribute the forms house to house, why can’t enumerate house to house?
Or the house to house distribution will remain in black and white and in practical the citizen will have to collect it from circle office? Imagine, what hurdles will have to face by the people of the char areas, where there are no roads, boot is the only means of communication, where one week’s travelling will be required to collect the form from circle office! Whereas, in case of any other states such updation always done through house to house enumeration.
The expertise of AASU does not end here. The affidavit also clearly mentions that there will be no provision of any facilitator! Where more than half of the population is illiterate and they are being asked to fill up their application forms from their own? Doesn’t it put a serious question mark on AASU’s inner intention?
Clause 4(c) of the additional affidavit says that the ‘D’ voters can apply for inclusion of their name in the updated NRC. But they would be finally included in the NRC, only when they are declared as non foreigner by Foreigners Tribunal. Even though they have sufficient documents to get registered their names in updated NRC. Doesn’t this provision violet the basic tenet of Indian judiciary? They will be treated as guilty until they are proven innocent (not innocent until proven guilty!). If we look at the conviction rate of ‘D’ voters, it is found that the conviction rate is very low. Total 55184 ‘D’ voter cases were registered between 1985 to 2012 (July), out of 55184 only 6590 were declared as foreigners. The conviction rate is 8.37%. That means more than 91% of those ‘D’ voters were genuine Indian citizen and were illegally harassed. And if we link it up to the proposed modalities that more than 91% of ‘D’ voter’s name will not be included in the updated NRC with out their fault! The additional affidavit also clarifies that the pending cases at Foreigners Tribunal will not affect the implementation of NRC updation. Doesn’t it alternatively say that we are not bothered about your sufferings?
Another crucial clause is incorporated in the affidavit, which indicates that if somebody’s name is not included (not satisfied with the outcome), will have to appeal through Foreigners Tribunal only and that also within 60days of such rejection. The option of tagging competent civil court might be there, which by virtue of its competency could direct the government to pay compensation to victim if rejected illegally. But in case of only Foreigners Tribunal, the judge will not hold such power to direct the authority to pay compensation. Interestingly, this appeal process will also not link up to the NRC updation process.
Point (g) of the annexed modalities along with the additional affidavit says, “…However, persons who are originally inhabitants of Assam and their children and descendants, who are citizens of India ab initio, shall be included in the consolidated list if the citizenship of such persons is beyond reasonable doubt and to the full satisfaction of the registering authority.” Doesn’t it summarily mean that the registering authority can add any name if they wish to do so? What is the reason behind this absolute power to authority? Is this represents any of our democratic values?
A legitimate doubt comes to mind, whether AASU really wants to update the NRC or trying to keep the issue alive to keep themselves in the limelight; otherwise why they are providing such dangerous, non viable and peculiar suggestions?
Why Congress government is playing with NRC?
If we closely observe the recent political developments in Assam, it becomes very clear that Chief Minister Tarun Gogoi is taking some non conventional decision to be in power in the next term also. After the violence in BTAD and RHAC, the result of the panchayat poll has shown that Congress has lost ground in the minority belt. At the same time AIUDF has been becoming invincible in that belt. On the other hand BJP’s rise in the municipal election has actually threatened Congress. Gogoi is ready to change the role of the game. It seems that his nod to ULFA’s demand to declare Assam as a tribal state or accepting the suggestion of AASU on NRC updation blindly are the part of his greater political plan. He has to prove that he is more pro-nationalist than declining AGP or Sarbananda Sonowal. No doubt his power thrust may bring another bloodshed in Assam.
Why AIUDF is silent spectator?
In recent times, AIUDF is getting a boost politically after every clash or violence with minorities of the state. Be it 2010’s police firing at Barpeta or BTAD violence in 2012. If the NRC updation is preceded with the current modalities another violence can’t be avoided by any means. For a political gain AIUDF’s silence may be quite natural. Otherwise do you see any reason behind this epic silence?
Abdul Kalam Azad 